CZŁOWIEK TO ISTOTA LUDZKA, A NIE WRÓG.

Podstawową potrzebą każdego człowieka jest poczucie bezpieczeństwa. To samo dotyczy dzieci, które, aby czuć się bezpiecznie, muszą wiedzieć, że rodzice i nauczyciele darzą ich sympatią i zaufaniem. Dzieci muszą czuć, że mogą otwarcie mówić o swoich kłopotach i odczuciach, że w razie potrzeby otrzymają wsparcie. Pragną również czuć się wartościowymi, zdolnymi i akceptowanymi oraz uzyskiwać, potwierdzające to przekonanie, dowody uznania i aprobaty.

Druga bardzo ważna potrzeba, to potrzeba bycia z innymi. Dzieci pragną uczestniczyć we wspólnych działaniach i przeżywać satysfakcję z pełnionych ról, chcą mieć poczucie przynależności do grupy i nawiązywać przyjaźnie, opiekować się kimś i samemu doznawać opieki.

Kolejną ważną potrzebą dzieci jest chęć odkrywania swoich możliwości, zaspokajanie ciekawości oraz odczuwanie satysfakcji ze zdobywania wiedzy. Podczas realizacji tych potrzeb dzieci mają prawo podkreślać własną tożsamość i odrębność.

Nawet najlepiej funkcjonująca rodzina nie jest w stanie zrealizować wszystkich potrzeb dzieci. Trudno więc stawiać takie wymagania wobec przedszkola. Należy jednak spróbować stworzyć takie warunki, by życie rodzinne i przedszkolne kojarzyło się dzieciom z uczestnictwem w rzeczach ważnych, pożytecznych i przyjemnych.

Należy dążyć do tego aby dziecko w domu i grupie przedszkolnej czuło się bezpiecznie, aby zachowania wobec niego nie cechowały się gniewem i aby ono tym samym nie przejawiało zachowań agresywnych wobec innych.

W przedszkolu dziecko zaspokaja potrzebę bycia z innymi, rodzic powinien zatem mieć świadomość, że należy dziecku uświadomić, że inni też mają swoje potrzeby i należy się z nimi liczyć, należy dzieciom uzmysłowić, co czują inni i co przeżywają. Dziecko powinno wiedzieć, że ma prawo do wyrażania swoich uczuć i emocji, nie powinno czuć onieśmielenia przy ich wyrażaniu, powinno dobrze poznać swoich kolegów i nauczyciela oraz swoje możliwości, co powinno się odbywać w atmosferze bezpieczeństwa i wzajemnego zaufania. Dziecko powinno wiedzieć, że zawsze może liczyć na rodziców w domu i swoją panią w przedszkolu oraz swoich kolegów, że jest w grupie potrzebne i wszyscy liczą się z jego umiejętnościami oraz rozumieją problemy. Przełamaniu onieśmielenia i odnalezieniu się w grupie rówieśników, wzajemnemu poznawaniu, próbowaniu odczuwania przeżyć innych, zrozumieniu i zaufaniu wobec innych oraz integrowaniu grupy przedszkolnej świetnie sprzyjają ćwiczenia w zakresie:

• PRZEŁAMANIA  ONIEŚMIELENIA

• WZAJEMNEGO POZNAWANIA  SIĘ

• BUDOWANIA  ZAUFANIA

• ROZWIJANIA  EMPATII

• INTEGRACJI  I  ROZWOJU  GRUPY

Stosując ćwiczenia w powyższych zakresach ośmielimy dzieci do mówienia o sobie, damy im możliwość zauważenia potrzeb innych i nauczenia się wyrażania swoich uczuć, pokażemy im sposoby nie będące tupaniem, krzykiem czy innymi zachowaniami agresywnymi, pozwalające wyładować emocje. Dziecko dowie się czegoś więcej o sobie i o kolegach, nauczy się współdziałać i współżyć w grupie. Pozwolimy dziecku na zdobycie zaufania wobec innych i zrozumienia potrzeb rówieśników, nauczyciela i opiekunów. Wspólnie będziemy modelować zachowanie nieagresywne i empatyczne.

AGRESYWNE  ZACHOWANIA  I  ICH PRZYCZYNY.

Gniew przejawiany w kontaktach między dorosłymi może być niezwykle silnym bodźcem do agresji. Gniew może działać poprzez wzrost pobudzenia, transfer emocji, wzbudzany lęk i frustrację.

Wyniki badań przeprowadzonych w przedszkolach pokazały, że zmiana altruistycznego zachowania na gniewne, wywoływała wzrost agresji dzieci. Ciekawym wynikiem był fakt, że w zależności tej interweniowało kilka czynników pośredniczących, np. istotnie wzrastała agresja u małych chłopców, nieznacznie zaś pomiędzy dziewczętami. Największe przyrosty agresji zanotowano u dzieci narażonych uprzednio na złe traktowanie w domu i pochodzących z rodzin o niskim statusie socjoekonomicznym.

Eksperymentalne badania laboratoryjne z udziałem dzieci przedszkolnych wykazały, że efektem oglądania gniewu rodziców (metoda scenek filmowych) był wzrost natężenia fizycznej agresji. Efekt ten był bardziej znaczący u chłopców niż u dziewcząt; bardziej u chłopców charakteryzowanych jako agresywni. Znaczące było, że dzieci agresywne lub wykazujące zaburzenia zachowania, szybciej i łatwiej wpadały w agresję pod wpływem pobudzającego bodźca (agresywnego). W reakcjach dzieci na gniew dorosłych rzadko pojawiało się dokładne naśladownictwo np. gniew dorosłych przejawiał się głównie na płaszczyźnie werbalnej, tymczasem reakcje badanych dzieci polegały na biciu, popychaniu i gryzieniu rówieśników oraz odbieraniu zabawek innym dzieciom. Prawdopodobnie najważniejszym mechanizmem, było w opisywanych przypadkach, przenoszenie emocji. Efekt narażenia małego dziecka na widok gniewu, ma charakter natychmiastowy oraz kumuluje się. Powstające w wyniku powtarzania sekwencji bodźców uwrażliwienie na gniew, staje się często elementem osobistego cyklu rozwojowego.

Jeden z ważniejszych rezultatów eksperymentów wskazuje, że zdecydowanie najgorszą (z punktu widzenia prawdopodobieństwa transmisji agresji) formą ekspresji gniewu jest werbalno -fizyczny gniew dorosłych. Ta forma wywiera najsilniej długotrwały wpływ na dziecko.

Jednocześnie uzyskane dane wskazują, że rodzice nie zawsze powinni się starać hamować (tłumić ekspresję, zaciskać zęby). Stwierdzono, że pozawerbalna ekspresja gniewu wywoływała znaczne przygnębienie u dzieci. Pozytywna rola werbalizowanego gniewu polegała na tym, że w takich sytuacjach łatwiej dochodziło do rozwiązania konfliktu.

Współczesne polskie badania nad systemami wartości rodziców i ich akceptacją dla wyrażania agresji przez dzieci a agresywnością synów i córek przeprowadzili Lucyna Kirwil i Adam Frączek (1991). Wyniki wskazują na związki pomiędzy wyznawanymi wartościami rodziców, ich postawami wobec przemocy w życiu społecznym, a agresją dzieci. Uzyskany obraz pokazuje kilka złożonych wzorców zależności, nie zaś proste determinanty wzbudzania agresji i umiejętności jej kontroli. Najważniejsze ustalenia autorów, to:

• Preferencje ojców dla takich wartości jak ambicja i osiągnięcia – są predykatami agresji interpersonalnej ich synów.

• Preferowanie przez ojców uległych zachowań chłopców – wytwarza u synów trwały motyw agresji przejawiającej się w złośliwości.

• Preferowanie (w przypadku matek) odpowiedzialności, rzetelności i posłuszeństwa – to najlepszy predykat rozwoju u dziecka tendencji do samokontroli.

• Rozbieżność między wartościami u obojga rodziców – była czynnikiem wpływającym na brak poczucia winy za agresję u synów.

• Ojcowie i matki chłopców agresywnych systematycznie wyrażają większą aprobatę dla agresji w życiu społecznym, niż rodzice synów nieagresywnych.

• Wzorce aprobaty agresji u matek i ojców w odmienny sposób oddziałują na rozwój motywacji agresywnej i motywacji do samokontroli przez dzieci.

• Największym predykatem dużej agresji dzieci jest ambiwalentna postawa ojców wobec agresji w życiu społecznym. Niekonsekwentna postawa matek związana była natomiast z małą agresją u dzieci.

• Najlepszym predykatem zdolności do hamowania agresji jest – w przypadku działań wychowawczych matek – brak aprobaty dla agresji instrumentalnej i dopuszczanie agresji emocjonalnej. Przeciwny wzorzec socjalizacyjny u ojców, tzn. aprobowanie agresji instrumentalnej i nieakceptowanie emocjonalnej, zwiększał tendencję synów do czynów agresywnych.

Wydaje się, że środowisko rodzinne jest najważniejszym zewnętrznym czynnikiem w rozwoju agresji u małych, jak i nieco starszych dzieci.

Ferie są po to, aby bawić się, realizować swoje zainteresowania, na które brakuje czasu. Dla własnego bezpieczeństwa zamknij drzwi od wewnątrz. W czasie nieobecności rodziców lub opiekunów nie wpuszczaj nikogo do mieszkania, bez względu na to, za kogo się podaje (policjanta, listonosza czy znajomego rodziców). Nie otwieraj drzwi, żeby sprawdzić, czy osoba pukająca już odeszła.

Jeśli będziesz bawić się poza domem – pamiętaj!!!

-KLUCZE do mieszkania chowaj pod ubraniem

-NIE podawaj nikomu swojego adresu zamieszkania

-NIE ufaj osobom obcym

-NIE bierz od nich proponowanych słodyczy

-NIE korzystaj z ich zaproszenia na spacer lub do domu

-NIE wsiadaj do samochodu osób nieznajomych

-BAW się tylko w miejscach przeznaczonych do zabawy

-NIE rzucaj śnieżkami w pieszych, samochody lub okna

-NIE ślizgaj się na zamarzniętym stawie lub rzece

-NIE zjeżdżaj na sankach na ulice i torowiska

-NIE doczepiaj sanek do samochodu

-NIE oddalaj się z miejsca zabawy bez wiedzy rodziców lub opiekunów

Poza tym baw się dobrze i odpoczywaj – życzymy  udanych i bezpiecznych FERII!

  NIE SKRACAJ OKRESU DZIECIŃSTWA przez ograniczanie dziecku czasu na zabawę, spotkania z kolegami, odpoczynek. To sprzyja zdrowiu i uspokaja psychikę. Zajęcia dodatkowe planuj tak, by nie przeciążać dziecka nadmiarem obowiązków.

 DOSTRZEŻ I POCHWAL każdy oryginalny pomysł dziecka – to je zachęci do twórczej pracy. Krytykuj oszczędnie i zasłużenie. Unikaj porównywania do innych dzieci.

STARAJ SIĘ JE UCZYĆ DOBRYCH, BEZKONFLIKTOWYCH RELACJI z rówieśnikami i osobami dorosłymi, pokazuj mu przykłady takich zachowań, tłumacz, dlaczego tak właśnie należy się zachować.

 OKAZUJ MU, ŻE Z OPTYMIZMEM PATRZYSZ NA JEGO PRZYSZŁOŚĆ, zapewnij, że zawsze może na ciebie liczyć. Będzie czuło twoje psychiczne wsparcie i chętniej usłucha ewentualnych rad.

 NIE NISZCZ INDYWIDUALNOŚCI swojego dziecka, musisz zrozumieć, że jest ono odrębnym człowiekiem. Nie obarczaj go swoimi niezrealizowanymi marzeniami. To tylko tobie się wydaje, że wiesz lepiej, czego pragnie twoje dziecko. Zamiast zniechęcać je do realizowania własnych pragnień i planów, doradzaj, jak je urzeczywistnić, i staraj się mu w tym pomóc.

UCZ DZIECKO, że nie zawsze musi być górą w kontaktach z innymi ludźmi. Wytłumacz, że lepiej być skutecznym, niż mieć przewagę.

 NIE WYRĘCZAJ GO WE WSZYSTKIM. Musi doświadczyć na własnej skórze swoich wyborów i ich konsekwencji, nawet jeśli czasem są dla niego nieprzyjemne.

ZNIECHĘCAJ DO ŚLEPEGO ULEGANIA MODZIE. Pokazuj, że prawdziwa atrakcyjność człowieka ma niewiele wspólnego z jego powierzchownością, a znacznie więcej ze sposobem bycia, kreatywnością, pogodą ducha, umiejętnością okazywania pozytywnych uczuć.

 NIE GDERAJ. Jeśli będziesz zamęczać dziecko nieustannymi wymówkami, będzie udawać głuchego.

Pamiętaj, że CZAS POŚWIĘCONY DZIECKU oraz autentyczne zainteresowanie jego sprawami są o wiele cenniejsze od drogiej zabawki, ubrania czy najbardziej nawet atrakcyjnego prezentu!!!

1. Jeśli dziecko żyje w atmosferze krytyki – uczy się potępiać…
2. Jeśli dziecko doświadcza wrogości – uczy się agresji…
3. Jeśli dziecko musi znosić kpiny – uczy się nieśmiałości…
4. Jeśli dziecko jest zawstydzane – uczy się poczucia winy…
5. Jeśli dziecko żyje w atmosferze tolerancji – uczy się być cierpliwym…
6. Jeśli dziecko żyje w atmosferze zachęty – uczy się wiary we własne możliwości…
7. Jeśli dziecko jest akceptowane i chwalone – uczy się doceniać innych…
8. Jeśli dziecko żyje w atmosferze uczciwości – uczy się sprawiedliwości…
9. Jeśli dziecko żyje w atmosferze aprobaty – uczy się lubić siebie…
10. Jeśli dziecko żyje w poczuciu bezpieczeństwa – uczy się ufności…
11. Jeśli dziecko żyje w atmosferze akceptacji i przyjaźni – uczy się tego, jak znaleźć miłość w świecie…

                                                                                        Autor nieznany, Los Angeles 1991 r.

Po pierwsze: biega i skacze

Większość trzylatków biega, potrafi przeskoczyć przeszkodę, zejść po schodach, nawlec na sznurek duży koralik. Maluchy w tym wieku uwielbiają harce. Oczywiście jedne dzieci są sprawniejsze, inne mniej, jednak dzieci w tym wieku powinny już sprawnie się poruszać i umieć korzystać z urządzeń na placu zabaw. Jeśli twoje dziecko jest mało sprawne fizycznie:

• wspieraj je i pokaż mu jego mocne strony- najważniejsze, by w siebie wierzyło, bo postawa „i tak się nie uda” tylko pogłębia problem,
• proponuj zabawy ruchowe, które mu się podobają- maluch, który nie lubi biegać, być może chętnie będzie tańczył albo kopał piłkę,
• nie podnoś poprzeczki zbyt wysoko- lepiej nie stawiaj dziecka przed zadaniami, które je przerastają, bo szybko się zniechęci i z zabawy nic nie wyjdzie.

Tak nie rób! Obserwuj dziecko uważnie, ale nie porównuj je do rówieśników. Takie słowa ranią i wbrew pozorom nie mobilizują do działania.

Po drugie: trzylatek koncentruje się

Większość trzylatków potrafi się skupić tylko przez kilka, kilkanaście minut. I tyle wystarczy. Jeśli twój maluch ma kłopot z koncentracją:

• nie rozpraszaj go- trudno się skupić na puzzlach czy rysowaniu, gdy wokół są porozrzucane zabawki, gra telewizor i ktoś ciągle przerywa,
• chwal za dokończenie zadania- nieważne, czy chodzi o posprzątanie zabawek, narysowanie kółka czy zbudowanie wieży z klocków. Najważniejsze, że zadanie zostało wykonane do końca,
• czytaj mu książki- to bardzo rozwija umiejętność koncentracji,

Po trzecie: 3 latek próbuje się samodzielnie ubierać

Nie martw się, twój maluch nie musi jeszcze umieć ubrać się od stóp do głów. Chodzi o to, by nie czekał, aż ktoś go obsłuży. Powinien już wiedzieć (i na pewno to wie), na jakie części ciała zakłada się poszczególne elementy garderoby, i próbować, próbować, próbować. Jeśli ma z tym kłopoty:

• pomagaj, pokazuj, ale nie wyręczaj- jak wiemy, dziecko potrafi długo celować nóżką w nogawkę, ale kiedyś musi się nauczyć zakładać spodnie samodzielnie. Jeśli ma z czymś duże kłopoty, pomagaj, ale tylko trochę, np. wciągnij skarpetkę na nóżkę do połowy i poproś, by malec dokończył zadanie,
• nie popędzaj- ale za to mobilizuj. To jest lepsze!
• wybieraj „proste w obsłudze” ubranka- buty na rzepy, bluzy z dużymi otworami na głowę, spodenki na gumce – to naprawdę ułatwia naukę.

Po czwarte: trzylatek powinien umieć rozstać się z mamą

Dziecko w tym wieku powinno już rozumieć, że rozstanie z mamą nie oznacza końca świata, bo ona przecież wraca. Maluchy, których mamy pracują, rozumieją to już dobrze. Trudniej tym, które dotąd były z nimi nieustannie. Jeśli twój malec nie opuszczał cię dotąd nawet na chwilę:

• przyzwyczajaj smyka do rozstań- zostawiaj go na trochę pod opieką babci, dziadka, opiekunki itd. Na początku na pół godzinki, potem na całą, dwie, a na koniec na wieczór. Dzięki takiemu treningowi zrozumie, że rozstanie to nic strasznego i że zawsze po niego wracasz,
• przekonaj samą siebie, że to jest dla niego dobre- niektóre mamy tak naprawdę wolałyby, by ich pociechy wciąż były małe i uczepione ich spódnicy. W efekcie zarażają swoje „maleństwa” własnymi lękami.

Jak przygotować swoją pociechę do rozłąki, wymagań i zasad panujących w przedszkolu?

• Przychodźcie na przedszkolny plac zabaw. Pozwólcie oswoić się dziecku z budynkiem przedszkola oraz przedszkolnym ogrodem; stwórzcie sposobność, by  obserwowało, jak bawią się dzieci, które są już przedszkolakami.
• Opowiedzcie dziecku, jak to było, gdy sami byliście przedszkolakami. Przedstawcie przedszkole jako miejsce przyjazne, pełne zabawy i ludzi, którzy są przyjaźni. Mówcie o tym, jak wspaniale wspominacie czas spędzony w przedszkolu. Jeśli dziecko ma świadomość, że rodzice lubili przedszkole, nie będzie się go obawiało, a wasza postawa wzmocni jego przekonanie, że każdy chce być przedszkolakiem.
• Nauczcie dziecko piosenki lub wierszyka o przedszkolu. Poczuje się ono pewniej, gdy dowie się od was, że w przedszkolu nauczy się ich o wiele więcej. Wytłumaczcie, że zdobywanie wiedzy jest bardzo ważne, bo pozwala lepiej zrozumieć otaczający świat i ludzi, a panie w przedszkolu potrafią zrobić to doskonale.
• Zaproponujcie dziecku, by pobawiło się z Wami w przedszkole. Pobawcie się z nim, zorganizujcie mini zajęcia dydaktyczne, poćwiczcie czynności samoobsługowe, połóżcie się na godzinkę po obiedzie, tak jak to jest w czasie poobiedniej drzemki, obejrzyjcie z dzieckiem bajkę, zjedzcie podwieczorek. Jeśli zapoznacie malucha z nowym rytmem dnia, łatwiej mu będzie przystosować się do nowych reguł.
• Pozwólcie wybrać dziecku zabawkę, która razem z nim pójdzie do przedszkola. Niech ma towarzysza, któremu może opowiedzieć o swoich smutkach lub radościach. Da mu to poczucie bezpieczeństwa, będzie kojarzyło się z domem i ułatwi oczekiwanie na rodziców.

Każdy maluszek jest inny! Ma swoją osobowość, charakter, upodobania, zainteresowania i lęki. Nie ukrywajmy więc przed nauczycielem i personelem przedszkola żadnych istotnych informacji o dziecku. Nauczyciele w przedszkolu to osoby wykształcone, kompetentne i doświadczone w swoim zawodzie – naprawdę zrozumieją wiele, a często  pomogą!

Jak zminimalizować negatywne skutki adaptacji dziecka do przedszkola?

• Nie przeciągaj pożegnania w szatni, pomóż dziecku rozebrać się, pocałuj je i wyjdź, przekazując maluszka nauczycielowi.
• Nie zabieraj dziecka do domu, kiedy płacze przy rozstaniu – jeśli zrobisz to choć raz, będzie wiedziało, że łzami można wszystko wymusić.
• Nie obiecuj: jeśli pójdziesz do przedszkola, to coś dostaniesz; kiedy będziesz odbierać dziecko, możesz dać mu maleńki prezent, ale nie może to być forma przekupywania, lecz raczej nagrody.
• Kontroluj, co mówisz. Zamiast: „już możemy wracać do domu”, powiedz: „teraz możemy iść do domu”. To niby niewielka różnica, a jednak pierwsze zdanie ma negatywny wydźwięk.
• Nie wymuszaj na dziecku, żeby zaraz po powrocie do domu opowiedziało, co wydarzyło się w przedszkolu – to powoduje niepotrzebny stres.
• Jeśli dziecko przy pożegnaniu płacze, postaraj się, żeby przez kilka dni odprowadzał je do przedszkola tata lub inna osoba, którą dziecko zna.
• Staraj się określać, kiedy przyjdziesz po dziecko w miarę dokładnie: nie mów „przyjdę, kiedy skończę pracę”, ponieważ dziecko nie wie, o której godzinie rodzice ją kończą. Lepiej powiedzieć: „odbiorę cię z przedszkola po podwieczorku/po obiedzie”. To dla dziecka dobra miara czasu, gdyż wie, kiedy są posiłki. Najważniejsze jest to, by DOTRZYMYWAĆ SŁOWA!
• Nie okazuj negatywnych emocji: nie płacz, nie wracaj pod drzwi, gdy słyszysz, że maluch płacze. Takie zachowania są u dziecka rozpoczynającego funkcjonowanie poza środowiskiem rodzinnym zupełnie normalne! Jednak kiedy zobaczy, że rodzic czuje się niepewnie w sytuacji pozostawiania swej pociechy w przedszkolu, będzie miało wrażenie, że dzieje się coś złego, a to spotęguje stres.
• Każde dziecko uspokaja się w zasadzie od razu po zamknięciu drzwi do sali, ponieważ absorbują je nowi koledzy, wielość zabawek, a życzliwa i uśmiechnięta pani zawsze dziecko przytuli, weźmie na kolana i uspokoi, zajmując uwagę dziecka czymś miłym i pozytywnym.
• Tłumacz dziecku, że reguły obowiązujące w przedszkolu są dobre. Dzieci lubią, gdy ich świat jest uporządkowany i ma swoją harmonię. Brak zasad i wymogów ze strony nauczyciela sprawia, że dziecko odczuwa chaos, a to powoduje z kolei brak poczucia stabilności i bezpieczeństwa w nowym miejscu.
• Wszystkie wątpliwości lub pytania kieruj do nauczyciela. To osoba, która spędza z dzieckiem większość dnia, więc doskonale je zna i jest kompetentna w swoim zawodzie. Na pewno uzyskasz pomoc i osiągniesz porozumienie. Dziecko widząc, że rodzice rozmawiają z nauczycielem, czuje się bezpieczne.

RODZICU – O TYM NIGDY NIE ZAPOMINAJ!

• Każde dziecko rozwija się indywidualnie, zgodnie ze swoimi możliwościami i warunkami w jakich przebywa.
• Na naukę nigdy nie jest za wcześnie.
• Podtrzymuj zaangażowanie dziecka poprzez pójście za tym, co go interesuje.
• Pokazuj, proponuj, ale nigdy nie naciskaj. Dziecko samo musi dokonać wyboru.
• Zachowaj przy tym równowagę pomiędzy angażowaniem się w aktywność dziecka a przyglądaniem, jak sobie ono radzi.
• Dawaj dziecku czas na samodzielną zabawę.

PAMIĘTAJ!

• To ty jesteś pierwszym nauczycielem dziecka. Zawsze miej na uwadze jego pragnienia.
• Rozwój ma charakter indywidualny, dlatego nie porównuj swojego dziecka z dzieckiem koleżanki.
• Żadna zabawka nie jest w stanie zastąpić dziecku Twojej obecności.
• Pomagaj dziecku w odkrywaniu jego zainteresowań. Słuchaj go uważnie.
• Nigdy nie zmuszaj dziecka do wykonywania jakichkolwiek czynności związanych z nauką – w ten sposób możesz go zniechęcić do wykonywania konkretnych czynności.
• Dziecko trzeba jak najczęściej chwalić.

JAK POMAGAĆ, BY NIE ZASZKODZIĆ?

• Bądź obecny w życiu dziecka, poświęcaj mu jak najwięcej czasu.
• Odłóż wszystko na bok – bądź cierpliwy, wyrozumiały.
• Wymagaj na miarę możliwości dziecka.
• Obserwuj dziecko.
• Działaj z rozmysłem- nie ingeruj zbytnio w działalność dziecka.
• Dawaj dobry przykład – ucz otwartości na innych ludzi.
• Interesuj się osiągnięciami dziecka.

1. Zawsze informuj rodziców, gdzie i z kim przebywasz.
2. Noś ze sobą numer telefonu do rodziców.
3. Pamiętaj o zasadach bezpiecznego przechodzenia przez jezdnię.
4. Do zabawy wybieraj zawsze miejsca oddalone od jezdni.
5. Zawsze zapinaj pasy w samochodzie.
6. Poinformuj rodziców, gdyby ktoś Cię zaczepiał.
7. Nie rozmawiaj z obcymi, nie oddalaj się z nieznajomymi, nie wsiadaj z nimi do samochodu, nie bierz słodyczy ani innych prezentów od obcych.
8. Pamiętaj o numerach alarmowych.
9. Kąp się tylko w miejscach do tego przeznaczonych, na strzeżonych i bezpiecznych kąpieliskach.
10. Nie wchodź do wody bez opieki osoby dorosłej.
11. Nie pływaj w czasie burzy, gdy wieje porywisty wiatr.
12. Pamiętaj o ochronie przed słońcem- w czasie upałów pij dużo wody i zawsze noś nakrycie głowy, przed wyjściem na zewnątrz posmaruj się kremem z filtrem.
13. Zadbaj o właściwy ubiór – strój z elementami odblaskowymi, kask ochronny podczas jazdy na rowerze czy odpowiednie buty w czasie wycieczki w góry.
14. W górach nie wyruszaj w trasę, jeśli widzisz, że nadchodzi burza.
15. Szukaj bezpiecznego schronienia podczas burzy.
16. Podczas górskich wycieczek nie schodź ze szlaku.
17. Nie oddalaj się bez pytania od rodziców – w nowych miejscach łatwo się zgubić.
18. Po każdym wyjściu z miejsc zalesionych dokładnie sprawdź skórę na obecność kleszczy.
19. Uważaj na rośliny, na których się nie znasz. Niektóre jagody, liście czy grzyby są trujące.
20. Nie rozpalaj ogniska w lesie.
21. Nie baw się z obcymi zwierzętami.
22. Bądź rozsądny i zachowaj umiar we wszystkim, co robisz.

Zasady łatwiej zapamiętamy w formie rymowanki:

1. Numer 112 znamy i w razie potrzeby go wybieramy.
2. Jeśli kogoś nie znamy, na pewno z nim nie rozmawiamy.
3. Gdy na plaży przebywamy, od mamy się nie oddalamy.
4. W górach po szlaku chodzimy, wtedy nie zbłądzimy.
5. Gdy na słońcu przebywamy, czapkę lub kapelusz zakładamy.

BEZPIECZNE WAKACJE

1. Dbając o bezpieczeństwo, przestrzegamy i przypominamy dzieciom:

– Na zabawy wybieraj miejsca bezpieczne, oddalone od jezdni i wykopów.

– Rozpalaj ogniska tylko pod nadzorem dorosłych i w miejscach do tego przeznaczonych.

– Nie wychodź z domu nigdy, bez opieki osoby dorosłej.

– Nie otwieraj drzwi nikomu, gdy jesteś sam w domu.

– Nie korzystaj z propozycji jazdy samochodem (lub spaceru) z nieznajomymi.

– Uczestnicząc w różnego rodzaju pracach zawsze zachowuj ostrożność.

– Nie zbliżaj się do psa, zwierząt, nie dotykaj ich, nawet jeśli robią wrażenie łagodnych.

PAMIĘTAJ TELEFONY ALARMOWE:

POGOTOWIE RATUNKOWE 999, 

POLICJA 997, 

STRAŻ POŻARNA 998

2. Bezpieczeństwo na drodze

– Pamiętamy, że na jezdni zachowujemy wyjątkową ostrożność.

– Uważamy podczas przechodzenia przez jezdnię, korzystamy z przejść dla pieszych,

– Jesteśmy widoczni na drodze (używamy odblasków, świateł, kamizelek odblaskowych)

– Korzystamy ze ścieżek rowerowych i przestrzegamy przepisów ruchu drogowego.

– Pamiętamy o zakładaniu kasku ochraniającego głowę podczas jazdy.

3. Bezpieczeństwo nad wodą

– Pamiętamy, że kąpiemy się tylko w miejscach wyznaczonych i oznakowanych.

– Nigdy nie skaczemy do wody w miejscach, które nie są do tego przeznaczone.

– Nie wchodzimy do wody po posiłku, nie oddalamy się od Rodziców.

– Zawsze słuchamy poleceń ratownika.

– W wodzie zachowujemy się ostrożnie i nie utrudniamy kąpieli innym.

– Nie zaśmiecamy plaży – dbamy o czystość i bezpieczeństwo.

– Zapoznajemy się z regulaminem kąpieliska i przestrzegamy go.

– Korzystając ze sprzętu wodnego zakładamy kapok.

– Podczas upalnych dni unikamy przegrzania i odwodnienia organizmu, pijemy dużo wody, unikamy oparzeń słonecznych skóry, opalamy się tylko używając kremu z filtrem, chronimy oczy nosząc okulary słoneczne, nosimy nakrycie głowy,